تنش بر سر حضور اسرائیل؛ آیا یوروویژن از بزرگ‌ترین بحران خود جان سالم به در می‌برد؟

روز پنجشنبه بزرگ‌ترین بحران در تاریخ مسابقات آواز یوروویژن رقم خورد.

چهار کشور به دلیل ادامه حضور اسرائیل در این رقابت‌ها، از شرکت در آن کناره‌گیری کردند و ممکن است کشورهای بیشتری نیز به آن‌ها بپیوندند.

این تحریم شامل ایرلند ـ که مانند سوئد با هفت قهرمانی رکورددار است ـ و نیز هلند می‌شود که تاکنون پنج‌بار این رقابت‌ها را برده است.

اسپانیا، یکی از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان مالی یوروویژن، و همین‌طور اسلوونی نیز از این مسابقات کنار رفتند.

این مناقشات شکافی عمیق در خانواده یوروویژن را آشکار کرده است. این شرایط سال‌هاست در سایه تنش‌های مداوم بر سر عملکرد اسرائیل در جنگ غزه، در حال شکل‌گیری است.

درباره روند رای‌گیری و کارزارهای تبلیغاتی هم باعث نگرانی شده است؛ به ویژه پس از آنکه اسرائیل امسال در رای مردمی در جایگاه نخست قرار گرفت، هرچند با احتساب رای داوران در مجموع به رتبه دوم رسید.

در همین حال، اسرائیل تصمیم برای باقی ماندن در رقابت‌ها را «پیروزی» بر منتقدانی توصیف کرد که به گفته اسرائیل تلاش داشتند صدایش را خاموش و نفرت‌پراکنی کنند.

«بحث کردیم و گوش دادیم»

نشست روز پنجشنبه با حضور اتحادیه پخش اروپایی، شکاف‌های درون خانواده یوروویژن را آشکار کرد.

رای‌گیری مستقیمی درباره جایگاه اسرائیل در یوروویژن انجام نشد، اما مشارکت آینده این کشور عملا به رایی که میان شبکه‌های پخش‌کننده درباره قواعد جدید پیشنهادی برای کارزارهای تبلیغاتی و رای‌گیری عمومی برگزار شد، گره خورد.

۶۵ درصد از اعضای اتحادیه پخش اروپایی به این تغییر رای مثبت دادند. ۱۰ درصد نیز رای ممتنع دادند.

رولاند وایسمان، مدی�� کل شبکه تلویزیونی ORF اتریش ـ میزبان رقابت سال آینده ـ گفت بحث‌های داغی صورت گرفت اما روند منصفانه بود.

او به سرویس جهانی بی‌بی‌سی گفت: «ما بحث کردیم، به استدلال دیگران گوش دادیم و بعد رای‌گیری به صورت مخفی انجام شد. این دموکراسی است و اکثریت به قوانین جدید و محکم‌تر برای مسابقه رای دادند.»

نتیجه این رای‌گیری همچنین به معنای تایید حضور اسرائیل بود، اما باعث شد چند کشور دیگر کناره‌گیری کنند.

به گفته اسپانیا، پیشگیری از این بحران امکان‌پذیر بود. پیش از نشست پنجشنبه، رئیس شبکه RTVE اسپانیا، در پستی خشمگین در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «وضعیت هرگز نباید به این نقطه می‌رسید.»

خوزه پابلو لوپز گفت اعتمادش را به برگزارکنندگان یوروویژن از دست داده و آن‌ها را متهم کرد که تحت تاثیر «منافع سیاسی و تجاری» قرار گرفته‌اند.

او افزود که برگزارکنندگان باید اتهام دست‌کاری آرای عمومی از سوی اسرائیل را بررسی می‌کردند و این موضوع باید به تحریم‌هایی «در سطح اجرایی» منجر می‌شد، نه این که تصمیم‌گیری به اعضای اتحادیه پخش اروپایی سپرده شود.

اسرائیل تلاش برای تاثیرگذاری بر رای‌گیری را رد می‌کند و می‌گوید کارزارهای تبلیغاتی‌اش در چارچوب قوانین یوروویژن بوده است.

کشورهای بیشتری تحریم می‌کنند؟

یکی از کشورهایی که ممکن است به این تحریم بپیوندند ایسلند است که گفته تا جلسه هیئت مسئول در هفته آینده، مشارکت خود را تایید نخواهد کرد.

روز جمعه، بلژیک و سوئد، که از جمله کشورهایی بودند که در حال بررسی موضع خود بودند، اعلام کردند در رقابت‌ها باقی می‌مانند.

فنلاند گفت حضورش مشروط به آن است که یوروویژن «تعداد زیادی» از کشورهای شرکت‌کننده دیگر را حفظ کند و افزود: «هزینه‌های سازمان‌های شرکت‌کننده نباید به طور غیرمنطقی افزایش یابد.»

دین وولتیچ، نویسنده و پژوهشگر یوروویژن، روز جمعه به برنامه تودی در رادیو ۴ بی‌بی‌سی گفت: «چند هفته آینده بسیار پرتنش خواهد بود چون کشورها اعلام می‌کنند که آیا سال آینده در مسابقات یوروویژن شرکت می‌کنند یا نه. اما فکر می‌کنم شاهد تحریم‌های بیشتری باشیم.»

مهلت کشورها برای تایید شرکت خود در یوروویژن، چهارشنبه ۱۰ دسامبر است.

عامل آزادی بیان

در میان تمام این جنجال‌ها، نکته‌ای در بیانیه مطبوعاتی اتحادیه پخش اروپایی وجود دارد که توضیح می‌دهد چرا بسیاری از کشورها خواهان حفظ حضور شبکه اسرائیلی «کان» در رقابت‌ها بودند.

این بیانیه می‌گوید در جریان «بحثی گسترده» نمایندگان شبکه‌های دیگر «بر اهمیت حفاظت از استقلال رسانه‌های عمومی و آزادی مطبوعات برای گزارشگری - به ویژه در مناطق درگیری مثل غزه - تاکید کردند».

دلیلش این تاکید آن است که شبکه کان از دولت اسرائیل مستقل است و بارها در تقابل با دولت بنیامین نتانیاهو قرار گرفته است.

وایسمان از شبکه تلویزیونی اتریش گفت: «این شبکه‌های عمومی هستند که شرکت می‌کنند، نه کشورها. این دولت اسرائیل نیست، بلکه شبکه عمومی آن کشور است.»

گفته می‌شود که ارتباط شبکه کان اسرائیل با یوروویژن از تهدیدهای احتمالی برای تعطیلی یا قطع بودجه آن جلوگیری کرده است، چرا که دولت اسرائیل ارزش روابط عمومی مثبت ناشی از حضور در این رقابت‌ها را درک می‌کند.

به باور برخی از مدافعان حضور اسرائیل، اگر روز پنجشنبه اسرائیل کنار گذاشته می‌شد، ممکن بود در آینده دسترسی به رسانه‌های آزاد در آن، در معرض خطر قرار گیرد.

بودجه کم‌تر

تاثیر این تحولات بر تامین مالی رقابت‌های یوروویژن، یکی از مسائل کلیدی برگزارکنندگان خواهد بود. اسپانیا یکی از اعضای «پنج‌گانه اصلی» بود که به دلیل میزان کمک مالی خود برای برگزاری مسابقات، به طور خودکار به مرحله پایانی راه می‌یافت.

طبق داده‌هایی که از شبکه RTVE منتشر کرده، در سال‌های اخیر سهم کمک اسپانیا بین ۳۳۴ هزار تا ۳۴۸ هزار یورو بوده است.

اکنون کشورهای دیگر باید این هزینه را جبران کنند، هرچند این مخارج احتمالا میان همه شرکت‌کنندگان تقسیم می‌شود و بخش عمده آن را فرانسه، آلمان، ایتالیا و بریتانیا بر عهده خواهند گرفت.

اگر کشورهای بیشتری کنار بکشند، هزینه کشورهایی که باقی می‌مانند، افزایش خواهد یافت.

جس کارنیل از دانشگاه کوئینزلند جنوبی، پژوهشگر یوروویژن، می‌گوید: «از دست دادن برخی از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان مالی قطعا تاثیر چشمگیری دارد و این مسئله برای برخی از کشورهای کوچک‌تر نیز پیامدهای زنجیره‌ای به جا می‌گذارد.»

او گفت: «این احتمالا به این معناست که ممکن است در سال ۲۰۲۶ نمایش کوچک‌تری داشته باشیم، مگر اینکه شبکه اتریشی بتواند پول بیشتری فراهم کند تا مسابقه همچنان باشکوه برگزار شود.»

به شدت آسیب‌دیده

این اتفاقات به معنای آن است که این رقابت‌ها به‌شدت آسیب دیده، اما هنوز جراحت‌ها مرگبار نیست.

کالِم روو از پادکست «یورو تریپ»، روز پنجشنبه را «روزی بسیار تکان‌دهنده در تاریخ یوروویژن» توصیف کرد.

او به رادیو بی‌بی‌سی گفت طرفداران یوروویژن از آنچه رخ داده، «هم به شدت خشمگین و هم عمیقا دل‌شکسته» هستند.

او گفت: «ما کشورهایی را از دست می‌دهیم که سابقه‌ای پرآوازه و طولانی در این رقابت‌ها دارند.»

روو گفت این چهار کشور تا زمان برگزاری دور بعدی مسابقات در ماه مه آینده در وین، نظر خود را تغییر نخواهند داد.

«اینکه آیا برای شرکت در مسابقات ۲۰۲۷ نظرشان عوض می‌شود یا نه، موضوع دیگری است. اگر ببینند اسرائیل در یوروویژن ۲۰۲۶ خوب عمل نکرد، شاید فکر کنند تغییر قوانین در عمل همان کاری را کرده که آن‌ها خواهان انجام آن بودند. اما در حال حاضر پیش‌بینی آن دشوار است.»

مارتین گرین، مدیر یوروویژن، برآورد می‌کند که سال آینده ۳۵ کشور همچنان در رقابت‌های یوروویژن در وین شرکت خواهند کرد.

کنار کشیدن چهار کشور، تا حدی با بازگشت سه کشور دیگر ـ مولداوی، رومانی و بلغارستان ـ که در دو سال گذشته شرکت نکرده بودند، جبران شده است.

نه‌چندان «متحد با موسیقی»

این مناقشه سایه‌ای بلند بر رقابت سال آینده و احتمالا سال‌های بعد خواهد انداخت.

با توجه به اینکه بخش زیادی از صنعت موسیقی از آرمان‌های فلسطینی حمایت می‌کند، ممکن است یافتن هنرمندانی که بخواهند با اسرائیل روی یک صحنه حضور یابند سخت‌تر از همیشه باشد.

این رقابت‌ها نتوانسته به شعار خود، یعنی «متحد با موسیقی»، وفادار بماند.

اما وایسمان اصرار دارد که فکر نمی‌کند این تحریم برای یوروویژن، آن هم در آستانه هفتادمین سالگرد این رقابت‌ها در سال ۲۰۲۶، زیان‌بار باشد.

او می‌گوید: «این رقابت‌ها ۱۰ سال پس از جنگ جهانی دوم با شعار متحد با موسیقی آغاز شد و هدفش همین است.»

«بحران و جنگ وضعیت دشواری را در در سراسر دنیا ایجاد کرده است و اکنون وظیفه ماست که با هم در تماس بمانیم، به حرف هم گوش بدهیم و بحث کنیم، اما در عین حال راه‌های دموکراتیکی برای برخورد با موضوع پیدا کنیم.»

با وجود این، در حال حاضر دشوار است تصور کنیم چگونه پیوندهایی که روز پنجشنبه قطع شد، می‌تواند دوباره ترمیم شود.