تاریخ‌سازی جایزه هنرهای تجسمی ترنر؛ ننا کالو، هنرمند با اختلال یادگیری، برنده ترنر ۲۰۲۵ شد

مراسم جایزه ترنر، از معتبرترین جوایز هنرهای تجسمی جهان، سه‌شنبه شب نهم دسامبر (۱۸ آذر) در شهر بردفورد بریتانیا برگزار شد. در مراسم امسال اتفاقی تاریخی رقم خورد و ننا کالو، هنرمند مجسمه‌ساز دارای تنوع عصبی، برنده این جایزه شد.

حالا او به اولین هنرمند دارای تنوع عصبی، و دومین زن هنرمند بریتانیایی از تبار آفریقایی تبدیل شده که جایزه ترنر را برده است. پیش از این، لوبایینا هیمید، اولین زن بریتانیایی-آفریقایی بود که در سال ۲۰۱۷ برنده جایزه ترنر شد.

هیئت داوران آثار خانم کالو را برای داشتن «فرم‌های پیچیده و زیبا» ستودند و کارهای او را «جسورانه و چشم‌گیر» خواندند.

در اعلامیه برنده جایزه ترنر امسال آمده که «آثار هنری ننا کالو پیچیدگی چشم‌نوازی دارند».

ننا کالو در سال ۱۹۶۰ در گلاس��و، از والدینی اهل نیجریه متولد شد. او در کودکی با خانواده خود به لندن نقل‌مکان کرد و هنوز در محله قدیمی خود، منطقه وندزورث، زندگی و کار می‌کند.

کالو هنرمندی با اختلال یادگیری است که توانایی مکالمه محدودی دارد. او برای کارهای بزرگ‌اندازه‌اش مانند طراحی‌های غول‌آسا، چیدمان‌های بزرگ و مجسمه‌های عظیم، معروف است. او در ترنر ۲۰۲۵ مجموعه‌ای از طراحی، چیدمان و مجسمه ارائه کرده بود. همگی این آثار رنگارنگ یادآور شکل پیله و مفاهیمی مثل تولد و رشد هستند. خانم کالو بیش از ۲۵ سال است که با موسسه هنری اکشن اسپیس (ActionSpace) کار می‌کند؛ موسسه‌ای ویژه حمایت از هنرمندان و افراد خلاق دارای اختلالات یادگیری.

الکس فارگوهارسن، مدیر موزه تیت بریتانیا و از داوران ترنر ۲۰۲۵، هم اهدای جایزه به خانم کالو را «لحظه‌ای تاریخی» خواند و گفت: «باید تاکید کنم این‌طور نبود که بخواهیم به ننا جایزه بدهیم چون او هنرمند دارای اختلال یادگیری است. کیفیت و خاص بودن کارهای ننا کالو از ماهیت خود هنرمند جدا نیستند.»

او در توصیف آثار هنری خانم کالو گفت: «آن‌ها مرز بین هنرمندان دارای تنوع عصبی و هنرمندان بدون تنوع عصبی را فرومی‌ریزند. این جایزه واقعا به قدرت و کیفیت آثار هنری اهمیت می‌دهد و نه این که هنرمند چه هویتی دارد.»

منتقدان هنری بر سر آثار خانم کالو اختلاف نظر دارند. برخی از آن‌ها کارهای او را «یک لحظه لذت‌بخش» می‌دانند و برخی نظر مخالف دارند. اما ییوت هادلستون، منتقد هنری، به بی‌بی‌سی گفت که جایزه «کاملا حق کالو بود».

جایزه ترنر یکی از برترین جوایز هنرهای تجسمی دنیاست که به نام ویلیام ترنر، نقاش مشهور بریتانیایی، نام‌گذاری شده است. این جایزه که سالانه به یک هنرمند بریتانیایی اهدا می‌شود، آثار هنری در رشته‌های مختلف را می‌پذیرد اما عمدتا به کارهای نقاشی، هنر انتزاعی و هنر مفهومی جایزه می‌دهد. آنیش کاپور، تونی کرگ و دیمین هرست از برندگان معروف ترنر هستند.