ترامپ در رسانههای ایران؛ «مذاکره مستقیم» یا «مقابله با باجگیری»
منبع تصویر، Getty Images
از آغاز اعلام کاندیداتوری دونالد ترامپ تا برنده شدن او در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و آغاز به کارش، شاهد واکنشهای متفاوت و متنوعی در ایران از سوی سیاستمداران و کارشناسان در رسانههایایران بودهایم.
تجربه دوره اول ریاست جمهوری آقای ترامپ با دستور کشتن قاسم سلیمانی و اوج تحریمهای نفتی ایران همراه بود هرچند م��ادله زندانی هم بین دوطرف انجام شد و ترامپ برای گفتوگو با مقامات ایرانی ابراز تمایل کرد.
حال در این دوره با توجه به رویکرد و دیدگاههای مقامات انتخابی و انتصابی همراه او که اکثرا مواضعی علیه دولت ایران دارند، و حساسیت موضوع هستهای و شرایط خاورمیانه چگونگی برخورد جمهوری اسلامی با دولت او می تواند چالش برانگیز باشد.
منبع تصویر، kayhan.ir
«باجگیری و تحقیر نه مذاکره و معامله»
رسانههای محافظهکار در ایران مواضع تندی در برابر دونالد ترامپ و احتمال مذاکره بین آمریکا و ایران داشتهاند.
روزنامه کیهان در یادداشتی با انتقاد از مقاماتی که درخواست مذاکره با آمریکا دارند نوشت: «اظهارات و فرامین اجرائی ترامپ در همان اولین ساعات ریاست جمهوریاش نشان میدهد، بر خلاف ادعای غربگرایان که به مذاکره با او دل بستهاند، وی نه تغییر کرده، نه اهل تعامل است بلکه، باجگیری است که به هیچ توافقی پایبند نیست و دنبال باجگیری از نزدیکترین متحدانش هم هست.»
اشاره کیهان به مواضع تعدادی از نزدیکان مسعود پزشکیان است که انتخاب ترامپ را فرصتی برای گفتوگوی دو کشور و حل اختلافات میدانند. مسعود پزشکیان نیز در مصاحبه با شبکه سی بی اس از آمادگی «اصولی» ایران برای گفتوگو با دولت دوم دونالد ترامپ خبر داده بود اگرچه به این نکته هم اشاره کرده بود که «ایالات متحده در گذشته به تعهدات خود عمل نکرده و به دنبال سرنگونی دولت ایران بوده است.»
در ادامه یادداشت روزنامه کیهان آمده است: «طی روزهای گذشته بسیاری از غربگرایان وطنی با توصیه به دولت دکتر پزشکیان از وی خواستند که بلافاصله پس از استقرار ترامپ در کاخ سفید وارد مذاکره با وی شود چرا که «ترامپ تغییر کرده و اهل تعامل و معامله است»(!) اما اقدامات و اظهارات ترامپ در ساعات اولیه شروع کارش در کاخ سفید به خوبی و به وضوح نشان داد ترامپ همان ترامپ سابق است و هیچ اعتقادی به تعامل آن هم از موضع برابر ندارد و بیشتر به دنبال باجگیری و تحقیر است تا مذاکره است.»
دونالد ترامپ در دوران اول ریاست جمهوری خود، آمریکا را یکجانبه از برجام خارج کرد و تحریمهایی فراگیر را به اجرا گذاشت. ایران هم متقابلا مرحله به مرحله اجرای تعهدات خود در برجام ��ا متوقف کرد.
در یادداشت روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران با اشاره به توئیت حسن روحانی، رئیس جمهور پیشین ایران درباره توافق برجام و سخنرانی ترامپ آمده است: «از این سخنرانی تمامیتخواهانه در نهایت چیزکی باقی میماند، همانگونه که او در چهار سال قبلی نتوانست تمامی آنچه را که میخواهد به دست بیاورد. این قویترین دلیل و راهنمای ماست تا بدانیم برای آنچه به ما مربوط میشود، یعنی تحریم بیشتر و بیشتر باید چه کنیم و دولت چهاردهم باید چگونه با این وضعیت کنار بیاید. ترامپ نیامده است تا به قول پیرمرد دولت چهاردهم دو ماهه با ما توافق و فلکه خوشبختی را به روی ما باز کند.»
اشاره نویسنده روزنامه جوان به سخنان علی عبدالعیزاده نماینده رئیس جمهور ایران در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور است.
آقای عبدالعلیزاده پیش از این با اشاره به آمادگی دولت ایران برای مذاکره به سایت انتخاب گفته بود: «اگر با آمریکا مستقیم مذاکره کنیم شاید دو تا سه ماه بعد از شروع مذاکرات بتوانیم به توافق برسیم».
خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسدارن امروز سخنان وزیر اطلاعات، خطیب را پوشش داده که درخصوص رویکرد جدید آمریکا گفته است: «بهطور روشن آمریکاییها قدم جدی برای فشار و ایجاد زمینه مذاکره تحمیلی را بر ایران افزایش خواهند داد و هر روز با پیشنهادهای بهظاهر اغوا کننده، چه از جنبه تطمیعی و چه تهدیدی اقدام خواهند کرد.»
به گفته آقای خطیب: «آمریکاییها توافقاتی را انجام دادند و عمل نکردند بنابراین تنها راه موفقیت ما ادامه سیاست و راهبرد مقاومت است و ما باید این نگاه فرامرزی را در امنیت، در بنیه دفاعی و بازدارندگی نظامی، به آن توجه داشته باشیم، شاید شرایط تغییر کند و ما هم باید شیوههایی نو در پیش بگیریم.»
نظراتی که با بخش تندروی حاکمیت ایران که خواهان عدم مذاکره با آمریکا و ترامپ هستند همخوانی دارد.
منبع تصویر، jamejamdaily.ir
«مذاکره باید مستقیم باشد»
در مقابل اما کارشناسان و سیاستمدارانیاند که میگویند پس از حدود نیم قرن اختلاف با آمریکا، زمان مذاکره با این کشور و حل اختلافات فرا رسیده است.
عبدالرضا فرجیراد، سفیر پیشین ایران در نروژ درباره این رویکرد به روزنامه دنیای اقتصاد گفته است: «ترامپ در کارزار انتخاباتی برخی اظهارنظرها داشت و در گفتوگو با یک خبرنگار ایرانی اعلام کرده بود که آمریکا به حدی گرفتاری دارد که نمیتواند به دنبال تغییرات در کشورهای دیگر باشد. ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات نیز سخن و اظهارنظر منفی در رابطه با ایران نداشت.»
این مقام پیشین وزارت خارجه سه سناریو درباره چگونگی تقابل دو کشور در آینده پیش بینی کرده است: «نبرد نظامی میتواند هزینه نظامی زیادی داشته باشد. فشار حداکثری که فشار زیادی به اقتصاد ایران میآورد و اما مذاکره با آمریکا که میتواند منافع اقتصادی برای کشور داشته باشد.»
حشمتالله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم در گفتوگو با روزنامه آرمان ملی سخنرانی آقای ترامپ را «ملیگرایانهترین چهره یک رئیسجمهور آمریکا در چند دوره اخیر» دانسته و گفته است: «به نظر من نه چراغ سبزهای بیپاسخ با آمریکا راهکار رفع تحریم ایران است و نه از طرفی رفتن به سمت اروپاییها و به هر حال تلاش برای استفاده از اروپا برای مقابله برای جلوگیری از سیاست فشار حداکثری.»
به گفته آقای فلاحت پیشه: « در نهایت این ایران و آمریکا هستند که دو طرف اصلی هستند و من معتقدم که ترامپ واسطهها را در مناسبات ایران و آمریکا اصلا قبول ندارد و در نهایت اگر مذاکرهای وجود داشته باشد این مذاکره در شرایطی نتیجه میدهد که بین ایران و آمریکا باشد.»
پیش از این هم محمدجواد ظریف، معاون راهبردی دولت درباره مذاکره با واشنگتن اظهار خوشبینی کرده و گفته بود: «ما در گذشته با صدام حسین هم مذاکره کردیم و دونالد ترامپ هم "آنقدر عاقل شده است" که دست از فشار حداکثری بردارد.»
در این میان به نظر میرسد ایران منتظر اعلام سیاست واشنگتن در قبال تهران است و مقامهای ایرانی نگران سیاستهای احتمالی دولت جدید آمریکا هستند. از این رو احتمال میرود که ایران با اعلام آمادگی برای مذاکره مشروط، دست پیش گرفته است تا دست کم سیاستهای احتمالی دونالد ترامپ و مشاورانش را تحت تاثیر قرار دهد و به نوعی مانع بازگشت سریع «سیاست حداکثری فشار به حکومت ایران» شود و یا به نوعی ضربه تصمیمات احتمالی دولت ترامپ علیه ایران را کم کند و مانع شکنندگی بیشتراوضاع اقتصادی و سیاسی ایران شود.
