یک مسلمان شیعه سکاندار پایتخت مالی آمریکا می‌شود؟

یک سال پیش کمتر کسی با زهران ممدانی ۳۳ ساله نماینده مجلس سنای ایالتی نیویورک آشنا بود. ورود او به مبارزات انتخاباتی برای رسیدن به شهرداری نیویورک هم جدی گرفته نشد.

روند انتخابات با رقابت بیش از ۱۰ نفر که در مرحله نخست باید نظر اعضا و هواداران حزب دمکرات را در رای‌گیری درون حزبی در تابستان جلب می کردند، آغاز شد. پیروز آن میدان سپس به مصاف رقیب جمهوری‌خواه و کاندیداهای مستقل رفت. انتخاباتی که آخرین روز رای‌گیری آن سه شنبه پیش روی است. رقابت یک ساله برای شهرداری نیویورک که معمولا فراتر از مرزهای شهر توجه چندانی جلب نمی کند.

این‌بار اما اینکه چه کسی شهردار پرجمعیت ترین شهر آمریکا با بودجه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار شود در درون و حتی بیرون این کشور خبرساز شده است. سبب این همه توجه، اقبال غیرمنتظره رای‌دهندگان به زهران ممدانی‌ است.

او در یک خانواده مسلمان شیعه متولد شده و در هفت سالگی با مادر فیلم‌ساز و پدرش که یک استاد دانشگاه از کشور اوگاندا است به نیویورک مهاجرت کرد.

مسلمان شیعه‌ای که می‌گوید از امام حسین و عاشورا در ورود به سیاست و مبارزه برای عدالت اقتصادی در آمریکا الهام گرفته و همزمان حامی سرسخت حقوق اقلیت‌های جنسی و جنسیتی‌ ست. مادر و همسرش هم به حجاب اعتقاد ندارند.

تمرکز کارزار انتخاباتی آقای ممدانی اما شعارهای سوسیالیستی است:

پول هنگفت این خدمات را چگونه می خواهد تامین کند؟ با افزایش مالیات ثروتمندان و شرکت‌های بزرگ.

ایده‌هایی که با مخالفت و خشم جمعی از پولدارترین نیویورکی‌ها و کمپانی‌های عمده رو به رو شده است.

بعضی تهدید کردند که اگر زهران ممدانی شهردار شود از نیویورک می‌روند تا مالیات بیشتر ندهند. چند تایی هم میلیون‌ها دلار به کارزار انتخاباتی «اندرو کومو»‌ فرماندار پیشین نیویورک که از یک «خانواده مشهور سیاسی» است، کمک کرده‌اند تا بلکه او بتواند جلوی پیروزی زهران ممدانی را بگیرد.

این تلاش‌ها و تهدیدها اما موثر نبود و این مسلمان سوسیالیست با رای نزدیک به نیم میلیون نیویورکی در تابستان نامزد حزب دموکرات برای انتخابات هفته آینده شد.

آقای کومو با وجود شکست ناامید نشد و به عنوان کاندیدای مستقل به کارزار خود ادامه داد.

این دو و نامزد حزب جمهوری‌خواه که بختی برای پیروزی ندارد در دو مناظره شرکت کرده‌اند.

حالا یک سال پس از ورود به این رقابت نظرسنجی ها نشان می‌دهد زهران ممدانی از دو رقیبش پیش است و اگر این آمار درست از آب دراید در پایان شمارش آرا در روز سه شنبه ۱۳ ابان/۴ نوامبر (هفته آینده) شهردار نیویورک خواهد شد.

از ناشناسی تا «پدیده سیاسی» فقط در ۱۲ ماه

کلید موفقیت او نسل جوان‌تری هستند که از نابرابری اقتصادی در آمریکا خشمگین‌اند و از اینکه یک کاندیدا بر خلاف بیشتر سیاستمداران بی‌پروا از اسراییل انتقاد کرده استقبال می‌کنند.

دو موضوعی که از چند جوان ایرانی‌تبار که در همایش حمایت از زهران ممدانی در روز یکشنبه شرکت کرده بودند هم شنیدم. آنها پیراهن‌هایی که رویش نوشته شده بود «ایرانی‌ها برای زهران» پوشیده بودند و با فارسی دست و پا شکسته گفتند درافتادن آقای ممدانی با میلیاردرها و دفاع او از حقوق فلسطینیان سبب جلب نظر آنها شده است.

در یک نشست خبری از آقای ممدانی پرسیدم تحلیلش از اینکه چه چیز سبب شد رای‌دهندگان در میان چندین کاندیدای بیشتر شناخته شده به او رای دهند چیست؟ و آیا می‌پذیرد موضعش در انتقاد از اسرائیل باعث جلب توجه‌ها به کارزارش شد؟ در پاسخ گفت نگرانی اصلی مردم گرانی و هزینه‌های سرسام‌آور زندگی در نیویورک است و پافشاری او بر کاهش هزینه‌های زندگی بر دید رای‌دهندگان تاثیر گذاشته و البته قبول دارد که در فضای سياسی که رهبران هر دو حزب وقتی به موضوع اسراییل طرح می‌شود «سکوت یا توجیه» می‌کنند، انتقادهای او از نقض حقوق‌بشر فلسطینیان در جلب نظر رای‌دهندگان بی‌تاثیر نبوده است.

انتقاد‌ به اسراییل و دفاعی که در گذشته از خیزش‌های فلسطینیان کرده باعث شده رقبا و بخش قابل توجهی از رای‌دهندگان یهودی نیویورک او را به یهودستیزی متهم و از امنیت خود در شهری که او (شاید) شهردارش شود ابراز نگرانی کنند.

دونالد ترامپ هم بارها زهران ممدانی را یک «کمونیست رادیکال» خوانده و تهدید کرده که اگر ممدانی پیروز شود از همکاری دولت فدرال با شهرداری نیویورک خبری نخواهد بود و احتمال قطع کمک‌های مالی دولت فدرال به این شهر وجود دارد.

اقای ممدانی در مقابل از یک سو سعی کرده با برجسته کردن یهودیانی که از او حمایت می کنند و دیدار با رهبران مذهبی یهودی اطمینان دهد که انتقادهای او از دولت اسراییل به معنای ضدیت با یهودیان نیست و از سوی دیگر وعده داده در برابر حملات ترامپ به نیویورک خواهد ایستاد. ایستادگی که بی‌شک برای مردم نیویورک هزینه‌ساز خواهد بود.

او همزمان به شدت به آنچه اسلام‌هراسی از سوی رقبایش می‌خواند واکنش نشان داده و با یادآوری زندگی یک میلیون مسلمان در نیویورک بر پایان رفتارهای تبعیض‌آمیز علیه مسلمانان این شهر تاکید کرده است.

زهران ممدانی حالا با حمایت رای‌دهندگان جوان و چهره‌های برجسته جناح چپ حزب دموکرات مانند سناتور «برنی سندرز» و نماینده کنگره «الکساندریا اوکازیو کورتز» در آستانه تاریخ سازی است. نخستین شهردار مسلمان نیویورک که می‌خواهد سیاست‌های چپ‌گرایانه‌اش را در شهری پر از میلیونرها و میلیاردرها و به نفع دهک‌های میانی و پایینی نیویورک اجرا کند.

چالشی جدی که اگر در آن ناکام شود نه فقط به حساب خودش ریخته می‌شود که شکستی برای ایده‌های سوسیالیستی و جنبش چپ‌گرایی که با او جان گرفته محسوب خواهد شد.